Bilbao

Ze względu na swoją lokalizację a także specyfikę Bilbao może przyciągać do siebie różnych turystów. Znajduje się tu wiele niezwykłych budynków oraz budowli. Jak również można tu spotkać miłych i przyjaznych mieszkańców.

Informacje ogólne

Położenie administracyjne

Hiszpania podzielona jest na 17 wspólnot autonomicznych. Jednym z nich jest Kraj Basków (bask. Euskadi, Euskal Herria, hiszp. País Vasco), gdzie w prowincji Vizcaya (Bizkaia) leży Bilbao (bask. Bilbo, kast. Bilbao). Miasto to jest stolicą swej prowincji oraz jest jednym z większych miast w tym regionie.

Tak więc Bilbao mieści się w prowincji Vizcaya, we wspólnocie autonomicznej: Kraj Basków.

Podział miasta

Ze względu na podział miasta przez rzekę Nervion Bilbao podzielone jest na stare miasto Casco Viejo (Siete Calles) czyli prawobrzeżna część miasta i nowe miasto Ensanche – lewobrzeżna część miasta.

Wyróżnić można takie dzielnice jak: Deustu, Uribarri, Otxarkoaga / Txurdinaga, Begoña, Ibaiondo, Abando, Rekalde, Basurto / Zorroza.

Położenie geograficzne

Miasto to leży w północnej Hiszpanii, nad Zatoką Biskajską. A dokładniej przy ujściu rzeki Nervion do tej zatoki. Jest ono również otoczone przez dwa pasma górskie. Głównymi górami, które można wyróżnić w tej okolicy, jak na to wskazują różne źródła, to Artxanda, Pagasarri , Ganekogorta , Monte Carmelo i Serantes.

Region, którego częścią jest Bilbao ma charakter górzysty: na zachodzie rozciągają się góry Kantabryjskie na wschodzie zaś Baskijskie. Pomiędzy rzekami Urumea i Bidasoa rozciąga się masyw Peñas de Aia. Obszar ten leżący u zboczy Pirenejów oddalony jest jedynie o 10 km w linii prostej od morza. Najważniejsze góry masywu to: Irumugarrieta (806 m), Txurrumurru (821 m) jak również Erroilbide (837 m). Wybrzeża baskijskie rozciągają się na setki kilometrów a piaszczyste plaże kontrastują się ze stromymi klifami, ujściami rzek i mokradłami tworząc malowniczy krajobraz.

Klimat

Bilbao znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego, typu oceanicznego. Są tutaj stosunkowo łagodne zimy oraz umiarkowanie ciepłe lata. Deszcze częściej spotykane są wiosną i jesienią, umiarkowane opady spotkać można zimą i dość niewielkie latem. W lecie średnia temperatura wynosi około 20 °C, zimą zaś średnia temperatura to około 8 °C.

Wody

Ważna jest wspomniana rzeka Nervion, jednak wskazanie tylko jej nie wyczerpuje tematu. Dzieje się tak poprzez to, że zanim wpływa ona do miasta to łączy się z rzeką Ibaizabal i razem jako Ria de Bilbao czy jak inaczej się je nazywa Nervión-Ibaizabal przepływają przez miasto, zarazem je dzieląc.

Sąsiedzi

Miasto sąsiaduje z następującymi miastami lub gminami: od północy – Derio, Etxebarri, Galdakao, Loiu, Sondika i Zamudio, od zachodu – Arrigorriaga i Basauri, od południa – Alonsotegi, od wschodu – Barakaldo and Erandio.

Nazwa miejscowości

Wśród badaczy i historyków nie ma zgody co do tego skąd wzięła się nazwa Bilbao. Jedna z teorii, której autorem jest inżynier Evaristo de Churruca głosi, że zgodnie ze zwyczajem Basków nazwano miejsce po tym jak było zlokalizowane. Co za tym idzie nazwa Bilbao według tej teorii miała powstać w wyniku połączenia baskijskich słów odnoszących się do rzeki i zatoki (Bil-Ibaia-Bao). Inna teoria, autorem, której uznaje się pisarza Esteban Calle Iturrino, głosi, że nazwa miasta pochodzi od wcześniejszych nazw swoistych osiedli, które istniały po obu stronach ujścia rzeki. Pierwsze z nich miałoby pochodzić od miejsca gdzie obecnie znajduje się Casco Viejo, zwane „billa”, słowo to z baskijskiego można tłumaczyć na układanie, miało to pochodzić od układu budynków. Drugie zaś pochodzić miało od części, w której obecnie znajduje się Bilbao La Vieja. Zwane miało być „vaho”, co z hiszpańskiego oznacza para, opary, ale również można tłumaczyć słowo to jako mgła. I po zjednoczeniu tych części miała powstać nazwa Bilbao. Zapisy odnalezione w miejskim statucie i ich transkrypcje mają to potwierdzać. Odnaleźć tam można zapisy „Bilvao” czy „Biluao”.

Turystyka

Zwiedzanie

Bilbao posiada rozbudowaną sieć ścieżek rowerowych oraz dość sporą ilość „ulic dla pieszych” dzięki czemu po mieście można swobodnie poruszać się czy to pieszo czy rowerem i w ten sposób zwiedzać to ciekawe miejsce.

Można skorzystać również z wycieczek pieszych z przewodnikiem.

Praktycznym sposobem by zwiedzić lewobrzeżne Bilbao a także ujście rzeki Nervion jest skorzystanie z publicznych środków transportu, takich jak chociażby autobusy czy pociągi regionalne. Można również skorzystać z transportu wodnego i w ten sposób oglądać ujście rzeki, płynąć wzdłuż ujścia.

Wycieczka wzdłuż ujścia – taką podróż zacząć można w starej dzielnicy w Bilbao. Zachowała ona różne stare zakątki i budynki takie jak gotycki kościół San Anton (XIV wiek), katedra w Santiago (XIV – XVI wiek) czy plac Plaza Nueva.

Jeśli będzie się kontynuować tą trasę – wzdłuż ujścia, będzie można zobaczyć budynki i dzieła architektoniczne, takie jak na przykład most Deusto (1936, Ignacio de Rotaeche) czy awangardowe działa jakimi są tu różne kładki.

Warto zauważyć, że miasta położone na lewym brzegu tworzą zwarty obszar miejski osiągający około 15 kilometrów. Do tych miast zalicza się m.in. Barakaldo, Sestao czy Portugalete.

Zabytki i inne ciekawe budowle

Jednym z najstarszych obiektów w Bilbao jest Basilica de Begona, jej budowę rozpoczęto jeszcze w XV wieku i ukończono dopiero w 1620 roku. Niestety podczas konfliktów zbrojnych ucierpiała dość znacznie. Została jednak odbudowana w XIX wieku. Dwa inne kościoły z historią, to kościół św. Mikołaja, perełka architektury barokowej Hiszpanii a także Catedral de Santiago pochodząca z początków XIV wieku. Stanowi ona swoista mieszankę stylów architektonicznych, jednak z przewagą gotyku. Poza kościołami na uwagę zasługują fortece Castillo de Butrón, położona 20 kilometrów od centrum miasta, oraz Castillo de Munatones, średniowieczna budowla, która jest nieco bardziej zniszczona.

Do zabytków tego miasta zalicza się między innymi:

• średniowieczne stare miasto (którego układ urbanistyczny pochodzi z XIV wieku);
• Most Biskajski – most gondolowy z XIX wieku.

Nowoczesna architektura

Muzeum Guggenheima atrakcję stanowi głownie nie ze względu na zgromadzone tu eksponaty, ale ze względu na sam budynek, który uważany bywa za jeden z najpiękniejszy na świecie. Miejsce to zaprojektowane zostało przez światowej sławy architekta Franka Gehry’ego.

Innymi interesującymi obiektami architektonicznymi są chociażby Pałac Euskalduna, stanowiący nowoczesną salę koncertową, wraz z galerią i restauracją, oraz Zubizuri, czyli z baskijskiego biały most. Jest to nowoczesny most łukowy posiadający szklane podłoże.

Atrakcje, miejsca do zwiedzania, ciekawe miejsca

Do tutejszych atrakcji, miejsc wartych obejrzenia zaliczyć więc można:

• Muzeum Guggenheima – wspomniane wcześniej;
• Stare miasto – w Bilbao wraz z kościołem de los Santos, Muzeum Archeologicznym, było ono już wcześniej wspomniane;
• Museo Taurino – w Bilbao, w którym można podziwiać historię, torreadorów, akcesoria związane z korridą;
• Most Biskajski – gondolowy most z XIX w. zaprojektowany przez jednego z uczniów Gustawa Eiffla, również nadmieniany już wcześniej.

Będąc już w tym rejonie zajrzeć i zobaczyć również można chociażby:

• Bibat – Museo de Naipes czyli muzeum kart w Victorii. Znaleźć tu można chociażby talię kart tarota zaprojektowaną przez Salvadora Dalí;
• Akwarium w San Sebastián – Palacio del Mar czyli Morski Pałac otwarty w 1928 r.;
• Iglesia de San Vincente – XIV w. kościół w San Sebastián;
• Park Rozrywki Monte Igueldo – z początku XX w.;
• Parque Natura de Urkiola – przepiękne, pełne kontrastów krajobrazy.

Fanów sportu zainteresować może informacja, że w Bilbao swoją siedzibę ma Athletic Club (Athletic Bilbao). Gra on na stadionie San Mamés.

Odbywa się tu również festiwal Semana Grande, obchodzony jest od 1978 roku, trwa dziewięć dni i rozpoczyna się sobotę trzeciego tygodnia sierpnia. Odbywa się on co roku.

Wypoczynek aktywny

Ze względu na sąsiedztwo gór istnieje możliwość wybrania się w wędrówkę po nich, jak również możliwa jest na nich wspinaczka. Sporty wodne zaś praktykowane są na pobliskich plażach (na plażach w Sopelana oraz Mundaka). Dość popularny jest tam przede wszystkim surfing.

W wolnym czasie można więc korzystać tu (w tym rejonie) z pieszych wycieczek, wspinaczek, kajaków, żeglarstwa, wycieczek statkiem a jest to tylko wyliczenie niektórych działań, które można podjąć korzystając z tutejszych naturalnych parków, klifów, plaż i gór.

Sieć okolicznych szlaków przecina obszar Urdaibai oraz GR 38 w Bizkaia. W samym Bilbao i w najbliższych terenach przyległych do miasta brak jest wyznaczonych tras do chociażby pieszych wędrówek. Więcej różnych pieszych szlaków jak również miejsc by spędzić swój czas uprawiając trekking, MTB (MounTain Bike) odnaleźć można w okolicy Busturialdea-Urdaibai (jest to środowisko dobrze ze sobą skomunikowanych głównych wiosek). Można tu również znaleźć miejsce by uprawiać surfing jak również inne wodne aktywności jak chociażby żeglarstwo. Można tu również skorzystać na przykład z kolejki tyrolskiej.

Woda –  Port

W przeszłości port znajdował się na obszarze zwanym Arenal, niedaleko od Casco Viejo. Dopiero w XX wieku został zbudowany zewnętrzny port w Santurtzi. I tak obecnie port znajduje się w zatoce Bilbao Abra.

Demografia

Liczba mieszkańców

W prowincji Bizkaia w 2014 roku liczna mieszkańców wynosiła 1.151.905 osób. W samym Bilbao według Instituto Nacional de Estadistica w 2014 roku ilość mieszkańców wynosiła 346.574 osób. W tym było 163.377 mężczyzn i 183.197 kobiet.

Liczba turystów

W 2009 roku liczba turystów wyniosła 615.000 osób.

Kultura, folklor, świętowanie

W sierpniu w Bilbao i San Sebastian obchodzi się Tydzień Miasta. W tym oto czasie wędrujące orkiestry wygrywają ludowe melodie na miejscowych fletach (txistu) i bębnach.

Baskowie (przyp. Bilbao leży w Kraju Basków) wykazują się pewnymi odrębnościami w stosunku do reszty populacji Hiszpanii dotyczy to chociażby ich zwyczajów i tradycji. Wykazują się oni sporym przywiązaniem do domu oraz domowego siedliska.

Pod względem religii, baskijska ludność w przeszłości określana była jako ortodoksyjnie katolicka. W ostatnich latach dostrzec można osłabienie tejże religijności.

Warto nadmienić, że Baskiem był chociażby założyciel zakonu jezuitów Ignacio de Loyola.

Historia

Historia miejscowości

Na terenie dzisiejszego Bilbao osadnictwo istniało jeszcze przed oficjalnym założeniem. W średniowieczu miejsce to było swoistą małą enklawą handlową na trasie Camino de Santiago.

Według danych w 1300 roku, D. Diego López de Haro przyznał jej przywilej lokacyjny (Carta Puebla), dając we władanie teren na całej rzece. Określając granice tego działania na teren zwany dzisiaj Gran Bilbao (Bilboaldea). Miejsce to było związane z kondycją pobliskich kopalń i odlewni żeliwa. Ważna też była rzeka jako środek komunikacji.

Pierwotna lokalizacja na lewym brzegu – obszar znany dziś jako Bilbao La Vieja – rozszerzyła się na prawy brzeg, gdzie stoi kościół San Anton. W XV i XVI wieku Bilbao rozwiało się i stało się ważnym centrum handlowym.

Popularne Siedem ulic w Casco Viejo powstały w połowie XV wieku. Dalszy wzrost kontynuowany był w kierunku El Arenal, aż do XVII wieku, kiedy ulice Bidebarrieta, Correo i Plaza Nueva, kościół San Nicolás, i Paseo del Arenal dały pełny kształt Starego Miasta. W XIX wieku zaś Paseo del Arenal stał się społecznym, kulturowym i gospodarczym centrum Bilbao.

Na XIX wiek przypada czas kiedy Bilbao przeżywało swój rozwój przemysłowy. Przemysł wydobywczy i stalowy przyczynił się oraz wspierał powstanie firm wysyłkowych i kolejowych jak również powstanie i rozwój bankowości i giełdy. Pomimo iż był to okres burzliwy w sprawach polityczny i na tejże arenie (m.in. Inwazja Napoleona) to ekspansja gospodarcza była bezprecedensowa. Polityczna burza nie odbiła się negatywnie na rozwój i działalność miasta.

Na przełomie wieku rozpoczęła się ekspansja w kierunku przeciwległego brzegu. Spowodowało to powstawaniem obszaru Ensanche. Miał on racjonalistyczny projekt, okrągłe place i aleje oraz układ zawierający miejsce dla wielkich bloków mieszkalnych nowej burżuazji jak również z mostem Arenal, który stał się jego symbolem. Gran Via został nowym ważnym miejscem w mieście. W 1950 i 1960 miasto kontynuowało swój rozrost w kierunku Indautxu.

Informacje praktyczne

Baza noclegowa

Skorzystać można z ofert: hoteli, hosteli, apartamentów turystycznych czy pensjonatów.

Przykładowe hotele: Petit Palace Arana, Hotel Gran Bilbao, Arriaga, Sirimiri, Bilbao Jardines, Ripa, Carlton, López De Haro Hotel, Abando, Hotel Jardines De Albia czy Sercotel Hotel Coliseo. Jest ich dość bogata oferta i można wybierać.

Hostel: Ganbara Hostel (Prim, 13 48006 Bilbao).

Apartament turystyczny: Atxuri Tourist Appartments (Ortutxueta, 1 48006 Bilbao).

Przykładowe pensjonaty: Basque Boutique, Bilbao Guesthouse, Zubia Guesthouse.

Baza gastronomiczna i zaplecze gospodarczo-handlowe

Można w Bilbao skorzystać z ofert wielu restauracji. Oto przykładowe: Miren Itziar, Víctor Montes, Restaurante Laga, Garibolo (wegetariańska). Można tu odnaleźć różne centra handlowe (np. “Gran Vía District”).

Przydatne dane kontaktowe:

Szpitale:

• Hospital de Basurto, Av. Montevideo, 18, 94 600 60 00, www.hospitalbasurto.com
• Hospital Santa Marina, Carretera de Santa Marina, 41, 94 400 69 00
• Hospital de Cruces (Barakaldo), Plaza Cruces, s/n, 94 600 60 00, www.hospitalcruces.com
• Hospital de Galdakao (Galdakao), Bº Labeaga, s/n, 94 400 70 00, www.hospitalgaldakao-usansolo.com

Kliniki:

• IMQ, 18, ul. Máximo Aguirre, 902 20 21 50, www.imq.es
• IMQ ZORROTZAURRE, 4, ul. Ballets Olaeta, 94 475 50 00, www.clinicaimqzorrotzaure.es
• Euskalduna, 10, ul. Euskalduna, 94 421 16 00, www.clinicaeuskalduna.com
• Guimón, 24, ul. Manuel Allende, 94 421 52 00, www.clinicaguimon.net
• Policlínica San Antonio, 19, ul. Pérez Galdós, 94 427 00 60
• Sanatorio Bilbaíno,18, ul. Gordóniz, 94 443 01 50, www.sanatoriobilbaino.com
• Virgen Blanca, 2, ul. Maestro Mendiri, 94 412 70 11, clivb.com.

Muzea:

• Muzeum Diecezjalne Sztuki Sakralnej: +34 94 432 01 25
• Muzeum Basków: +34 94 415 54 23
• Muzeum Reprodukcji Sztuki: +34 94 679 02 55
• Muzeum Sztuk Pięknych:+34 94 439 60 60
• Muzeum Guggenheim w Bilbao +34 94 435 90 80
• Muzeum Benedicto: +34 607 38 94 25
• Muzeum Morskie: +34 608 55 00
• Muzeum Wielkiego Tygodnia: +34 94 415 04 33
• Muzeum Walki Byków: +34 94 444 86 98
• Muzeum Athletic Bilbao: +34 94 441 39 54
• Muzeum Archeologiczne: +34 94 404 09 90

Biura informacji turystycznej:

• PLAZA CIRCULAR, 1,48001 Bilbao, Tel: 944 795 760,Fax: 944 795 761, Email: informacion@bilbaoturismo.bilbao.net
• ALAMEDA MAZARREDO, 66 (Guggenheim), 48009 Bilbao

Służby ratunkowe:

• Wezwanie SOS: 112
• Straż miejska: 092 / +34094 420 50 00
• Policja (Policja Basków): +34 94 406 35 88
• Policja: +34 94 470 90 00

Kontakt – komunikacja, transport

Loty:

• Airport (Loiu): +34 94 486 96 64 / +34 94 486 96 63, www.aena.es

Autobusy:

• Bilbobús (miejskie autobusy). Obsługa klienta: +34 94 479 09 81, www.bilbao.net/bilbobus
• Bizkaibus (autobusy międzymiastowe). Obsługa klienta: +34 902 222 265, www.bizkaia.net
• ALSA linia krajowa i międzynarodowa: +34 902 422 242, www.alsa.es
• PESA linia: +34 902 10 12 10, www.pesa.net

Pociągi:

• Eusko Tren (koleje baskijskie): +34 94 401 99 00 / +34 902 543 210, www.euskotren.es
• RENFE: +34 902 24 02 02, www.renfe.es

FEVE: +34 94 425 06 15 (od poniedziałku do piątku) / +34 902 100 818 (Sobota i niedzila)

Metro:

• Metro Bilbao: +34 94 425 40 00, www.metrobilbao.net

Tramwaj:

• Euskotren Tranbia: +34 902 54 32 10 / +34 94 401 99 00

Gospodarka

Bilbao było centrum gospodarczym Kraju Basków już w czasach konsulatu. Działo się tak dzięki handlowi produktami kastylijskimi w porcie miasta, ale stało się tak właściwie dopiero w XIX wieku. Wówczas nastał wielki rozwój miasta, do którego przyczyniły się między innymi kopalnie żelaza, które spowodowały rozwój ruchu wodnego, oraz budowę statków.

Istnieje również tutaj Izba Gospodarcza, Przemysłu i Żeglugi Bilbao i Giełda Papierów Wartościowych, która założona została w 1890 roku.

Obecnie w Bilbao znajduje się wiele firm o znaczeniu krajowym i międzynarodowym.

PKB miasta na jednego mieszkańca wynosi € 26.225 (w 2005 roku), co znajdywało się powyżej średniej krajowej, która wynosiła € 22.152. Za najsilniejsze sektory uważa się budownictwo, handel oraz turystykę.

Według danych Instituto Nacional de Estadistica stopa bezrobocia w 2010 roku wynosiła 13,16% a w 2011 roku 14,83%.

 Co warto zobaczyć

Będąc w okolicy Bilbao warto m.in.:

• spróbować wycieczki po rzece Nervion,
• odwiedzić Muzeum Guggenheima,
• zobaczyć Most Biskajski,
• udać się do Basilica de Begona,
• zobaczyć Deusto University (zaprojektowany przez Francisco de Cubas i zbudowany w 1886 roku do Towarzystwa Jezusowego).

I wiele wiele innych. Jest to bardzo ciekawe miasto z licznymi atrakcjami. Można tu też spotkać specyficzne dla tego miejsca potrawy, nie tylko specyficzne dla Kraju Basków, ale także specjalne dla tego miasta.

W Bilbao można spędzać czas w różnorodny sposób, zarazem zwiedzając miasto na różne sposoby jak i udając się w wycieczkę pieszą po okolicy.

Autor tekstu: Marta Tomczak

Wykaz źródeł:

http://www.turismourdaibai.com/index.php; 22.03.2015

http://www.senderismoeuskadi.net; 22.03.2015

http://www.bilbaoturismo.net; 22.03.2015

http://www.visitbilbao.info; 22.03.2015

http://www.ine.es; 24.03.2015