Dolina Suchej Wody

Dolina Suchej Wody

Polodowcowa Dolina Suchej Wody Gąsienicowej (kiedyś Dolina Siedmiu Stawów) ma 13 km długości (z czego 8 km przebiega na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego) i nieco ponad 21 km² powierzchni. W górnym odgałęzieniu Doliny Suchej Wody – Dolinie Gąsienicowej leży ponad 20 stawów górskich, a wśród nich największy z nich – Czarny Staw Gąsienicowy. W dolnej i środkowej części porasta ją las świerkowy, natomiast w górnej – połacie kosodrzewiny.

Od południa Dolinę Suchej Wody zamyka graniczny odcinek szczytowy od Kasprowego Wierchu (1987 m n.p.m.), przez Świnicę (2301 m n.p.m.), Kozi Wierch (2291 m n.p.m.), Granaty (2225 m, 2234 m, 2240 m n.p.m.) do przełęczy Krzyżne (2112 m n.p.m.). Od wschodu ogranicza ją masyw Wielkiej Koszystej (2193 m n.p.m.), Małej Koszystej (2014 m n.p.m.) i Ostrego Wierchu Waksmundzkiego (1475 m n.p.m.), natomiast od zachodu północno–wschodnie ramię Kasprowego Wierchu, Kopa Magury (1704 m n.p.m.), Mała (1577 m n.p.m.) i Wielka Królowa Kopa (1531 m n.p.m.) oraz Kotlinowy Wierch (1306 m n.p.m.).

Dolina ma dwa górne odgałęzienia – Dolinę Gąsienicową (zachodnie odgałęzienie) i Dolinę Pańszczycy (wschodnie odgałęzienie), oddzielone od siebie granią biegnącą spod Zawratowej Turni przez Kościelec i Mały Kościelec.

Dolina Suchej Wody zbudowana jest z granitoidów oraz skał osadowych. Występują w niej liczne formy terenu pochodzenia glacjalnego. W górnej części występują moreny, kotły polodowcowe, niecki, mutony. W dolnej części występują moreny, a dno doliny zasłane jest materiałem skalnym naniesionym przez lodowiec.

Porośnięta jest głównie lasem świerkowym, a w górnej części – kosodrzewiną. Jej nazwa pochodzi od góralskiego nazwiska Gąsieniców.

Szlaki

Szlak Doliną Suchej Wody

Wariant: PODEJŚCIE

Z Brzezin na Psią Trawkę

Czarny szlak wiodący Doliną Suchej Wody Gąsienicowej rozpoczyna się w Brzezianach, przy drodze Oswalda Balcera. Znajdują się tu parking (płatny 20 zł za dobę), kasa TPN, toalety oraz drewniane stoły. Nieopodal jest też przystanek PKS.

Ten wariant dojścia na Halę Gąsienicową nie jest zbyt popularny wśród turystów, dlatego nawet w sezonie nie spotkamy tu tłumów ludzi. Podejście jest długie (dłuższe od wariantów z Kuźnic) i dość mozolne, do tego w całości wiedzie przez las – na piękne widoki możemy nastawiać się dopiero po dotarciu na Halę Gąsienicową. Droga jest jedną z nielicznych w Tatrzańskim Parku Narodowym, na których dozwolony jest ruch rowerowy, jednak wjechanie tędy na rowerze wymaga odpowiedniego sprzętu (rower górski), umiejętności i kondycji. W przypadku wysokiego zagrożenia lawinowego warto wybrać tą trasę, gdyż jest ona relatywnie bezpieczna.
Szlak wiodący Doliną Suchej Wody Gąsienicowej

Po niespełna półkilometrowym odcinku docieramy do dna Doliny Suchej Wody Gąsienicowej  i po raz pierwszy przecinamy Potok Suchej Wody. Idąc mijamy wiele porozrzucanych wokół drogi głazów – pozostałości po lodowcu.

Potok Suchej Wody Gąsienicowej ma swój początek w Zielonym Stawie Gąsienicowym na wysokości 1672 m n.p.m. Jego nazwa wywodzi się z faktu, że jego koryto przez większość roku jest suche, a woda płynie pod ziemią. Potok wyznacza granicę pomiędzy Tatrami Wysokimi, a Tatrami Zachodnimi. Po wypłynięciu z obszaru Tatrzańskiego Parku Narodowego łączy się z Filipczańskim Potokiem zasilając Cichą Wodę.

Około ćwierć kilometra na zachód od szlaku turystycznego znajduje się ścisły rezerwat Toporowe Stawy, w którego obrębie leżą dwa górskie jeziora – Toporowy Staw Niżni (leżący na wysokości 1089 m n.p.m, zajmujący nieco ponad 0,6 ha i mający niecałe 6 m głębokości) oraz Toporowy Staw Wyżni (leżący na wysokości 1120 m n.p.m., zdecydowanie mniejszy, bo zajmujący jedynie 0,03 ha i mający nieco ponad 1 m głębokości). Toporowy Staw Niżni jest najniżej położonym jeziorem w Polskich Tatrach. W rezerwacie występuje wiele gatunków rzadkich roślin i zwierząt. Jednak ponieważ jest to rezerwat ścisły, do stawów nie prowadzi żaden oznakowany szlak turystyczny.

Psia Trawka

Po niespełna godzinnym marszu i trzykrotnym przekroczeniu Potoku Gąsienicowego docieramy do skrzyżowania szlaków znajdującego się na Psiej Trawce, u stóp Kotlinowego Wierchu (1306 m n.p.m.)

Niegdyś znajdowała się tu polana, jednak po tym, gdy zaprzestano wypasać tu owce, całkowicie zarosła. Pod koniec XIX wieku znajdowało się tu schronisko, które zostało rozebrane w pierwszej połowie XX wieku. Obecnie stoi tu stół turystyczny, przy którym można posilić się przed dalszą wędrówką. Nazwa polany została nadana ze względu na porastającą to miejsce niegdyś roślinę – bliźniaczą psią trawkę.
Psia Trawka

Psia Trawka (położona na wysokości 1188 m n.p.m.) jest ważnym węzłem szlaków turystycznych. Można stąd udać się na Halę Gąsienicową (do Schroniska Murowaniec), na Równień Waksmundzką, w kierunku Toporowej Cyrhli, oraz do Szosy Oswalda Balcera (do wejścia do TPN w Brzezinach)

Z Psiej Trawki na Halę Gąsienicową

Z Psiej Trawki ruszamy czarnym szlakiem w kierunku północno – zachodnim. Droga cały czas wiedzie przez gęsty, świerkowy las.

W zboczach po prawej stronie (Pod Szatrę) funkcjonowała niegdyś kopalnia, w której wydobywano hematyt – jednak okazało się to nieopłacalne. Po ok. 650 m od Psiej Trawki ponownie przechodzimy na drugą stronę Potoku Gąsienicowego.

Po ponad dwugodzinnej wędrówce (licząc od Brzezin) docieramy na Halę Gąsienicową.

Szlak z Psiej Trawki na Rówień Waksmundzką

Wariant: PODEJŚCIE

Szlak na Rówień Waksmundzką odbija z Psiej Trawki w kierunku południowo–wschodnim.

Dolina Pańszczyca, o długości 6,5 km i powierzchni niecałych 6 km², jest wschodnim odgałęzieniem Doliny Suchej Wody Gąsienicowej. Dolina od zachodu ograniczona jest zboczem Żółtej Turni (2087 m n.p.m.), od wschodu granią Koszystej, a od południa Granatami (2225 m, 2234 m, 2240 m n.p.m.) oraz Buczynowymi Turniami, wzdłuż których przebiega sławny szlak Orla Perć.

Początkowo kamienna droga wiodąca przez gęsty limbowy las prowadzi dość stromo pod górę. W dole, po lewej stronie szumi Pańszczycki Potok.

Pańszczycki Potok, płynący dnem Doliny Pańszczycy, wypływa z Czerwonego Stawu Pańszczyckiego położonego na wysokości 1654 m n.p.m. przy żółtym szlaku turystycznym prowadzącym z Hali Gąsienicowej na przełęcz Krzyżne. Potok na wielu odcinkach płynie pod powierzchnią ziemi, a nieco poniżej Psiej Trawki łączy się z Potokiem Suchej Wody Gąsienicowej.

Po kilkunastu minutach marszu po raz pierwszy przekraczamy strumień – Jasicową Wodę. Wczesną wiosną i po obfitych opadach może być trudno przemierzyć go suchą nogą, gdyż nie ma tu mostku, a jedynym ułatwieniem jest powalone drzewo leżące w poprzek potoku (Uwaga! Ślisko!).

Nieopodal strumienia mijamy, leżącą po zachodniej stronie szlaku, Wielką Pańszczycką Młakę – torfowisko o powierzchni ok. 2h leżące na wysokości 1265 m n.p.m., charakteryzujące się ciekawą florą torfowiskową. Na wschód od niego, przy przeciwnym brzegu Potoku Pańszczyckiego leży drugie, o wiele mniejsze torfowisko o powierzchni 0,3 ha – Mała Pańszczycka Młaka.

Podczas dalszej wędrówki tym szlakiem jeszcze kilkukrotnie będziemy przekraczać koryto potoku – tym razem Pańszczyckiego, jednak zadanie ułatwią solidne, drewniane mostki.

Po czterokrotnym przekroczeniu koryta potoku na pewien czas oddalamy się od niego, a kamienna droga wzmocniona drewnianymi belkami wiedzie nas stromo pod górę.

Kilkanaście minut później mijamy leżącą z lewej strony niedużą polankę. Jest to Wyżnia Pańszczycka Młaka, torfowisko położone na wysokości ok. 1345 m n.p.m., u stóp Ostrego Wierchu  (1475 m n.p.m.), o powierzchni niecałego hektara.

Po kolejnych kilku minutach docieramy do Polany Waksmundzkiej. Widoki są piękne, więc warto zatrzymać się tu chociaż na chwilę.

Polana leży na wysokości 1365-1400 m n.p.m. pomiędzy otaczającymi ją górskimi szczytami – od południa Małą Koszystą (2014 m n.p.m.), a od północnego–wschodu Ostrym Wierchem (1475 m n.p.m.) i Suchym Wierchem Waksmundzkim (1485 m n.p.m.). Jej powierzchnia wynosi prawie 8 ha, choć kiedyś była prawie dwukrotnie większa, a obecnie stopniowo zarasta.

Polana, razem z Równią Waksmundzką, północnymi zboczami Małej Koszystej i częścią Doliny Waksmundzkiej należała kiedyś do Hali Waksmundzkiej, obszaru intensywnego wypasania owiec przez górali z miejscowości Waksmund (stąd nazwa Polany, Równi i całej Doliny). Pamiątką po tych czasach są fundamenty szałasów pasterskich stojące po północno–zachodniej stronie Polany.

Tuż przy szlaku, na północnym krańcu Polany Walsmundzkiej, stoi żelazny krzyż. Został on ufundowany przez Maksymiliana Nowickiego, zoologa, badacza fauny i flory tatrzańskiej oraz propagatora ochrony rzadkich gatunków zwierząt tatrzańskich. Dzięki niemu w 1868 roku uchwalono akt prawny obejmujący ustawową ochroną świstaki oraz kozice.

Nieopodal krzyża, również przy północnym krańcu Polany znajduje się mokradło Waksmundzka Młaka.

Ostatni odcinek szlaku na Rówień Waksmnundzką wiedzie wzdłuż Polany Waksmundzkiej, u stóp Suchego Wierchu Waksmundzkiego,  a później na kilkaset metrów kryje się w lesie gdzie należy uważać, aby nie potknąć się o wystające korzenie drzew.

Po nieco ponad pół kilometrowej trasie (od wejścia na Polanę Waksmundzką) dochodzimy do Równi Waksmundziej.

Szlak z Równi Waksmundzkiej na Wolarczyska

Pierwszy, kilkusetmetrowy odcinek wiedzie przez las. Następnie wychodzimy na południowy kraniec Polany Waksmundziej. Po jej przejściu znów wchodzimy do lasu. Świerkowy las pełen jest powalonych drzew będących śladem schodzących tu lawin. Niektóre z leżących drzew są poprzecinane, aby umożliwić turystom przejście.

W marcu 2011 roku lawina, która zeszła z Koszystej zasypała w tym rejonie troje turystów. Pomimo akcji ratowniczej, w której udział wzięło kilkudziesięciu ratowników oraz 3 psy lawinowe, odkopanych ludzi nie udało się uratować.

Po drodze mijamy zarastającą, śródleśną Polanę Pańszczycę, leżącą na wysokości około 1360-1440 m n.p.m. Niegdyś była ona częścią Hali Pańszczycy.

Następnie przekraczamy odnogę Potoku Pańszczyckiego, który będzie nam towarzyszył przez kilka chwil. Na moment szlak wyłania się z lasu i możemy podziwiać szczyty znajdujące się po południowo–zachodniej stronie. Tuż przed skrzyżowaniem szlaków po raz kolejny przechodzimy przez koryto strumienia i wspinamy się kilkadziesiąt metrów stromo pod górę.

Szlak z Wolarczysk na Halę Gąsienicową

Od skrzyżowania idziemy wąską dróżką wśród kosodrzewiny. Dalsza część szlaku wiedzie przez rzadki las iglasty. Gdy jeszcze zalega śnieg, łatwo tu zgubić drogę.

Po pewnym czasie wychodzimy na wzniesienie porośnięte połaciami kosodrzewiny.

Ze szlaku rozpościerają się piękne widoki na okoliczne szczyty. Pośród nich okazale prezentuje się Żółta Turnia.

Po obejściu dużej połaci kosodrzewiny od północnej strony wchodzimy do gęstego, iglastego Lasu Gąsienicowego. Szlak wiedzie stromo w dół ziemną ścieżką poprzecinaną licznymi korzeniami drzew. Po przekroczeniu Żółtego Potoku trasa na kilka chwil pnie się w górę, gdzie po drewnianym mostku przechodzimy nad Czarnym Potokiem, mijamy tabliczkę ostrzegającą o zagrożeniu lawinowym i wychodzimy z lasu tuż przy Schronisku Murowaniec.