Jezioro Ryńskie to jezioro w województwie warmińsko- mazurskim, w powiecie giżyckimi i Rynie, które należy do Krain Wielkich Jezior Mazurskich. Stanowi w zasadzie jedną całość z Jeziorem Tałty, lecz w wyniku umownego podziału zbiornik został podzielony na dwa obiekty.
Jezioro Ryńskie ma powierzchnię 6,7 km2, długość 7 km, średnią głębokość ok. 13 metrów (z maksymalną głębokością 20,2 metrów w pobliżu Rynu). Na jeziorze znajdują się trzy wyspy o łącznej powierzchni 4,5 hektarów. Największa z nich- Duża Wyspa znajduje się w pobliżu wsi Wejdyki i jest niemalże na osi Zatoki Rominek, która kształtem przypomina fiord. Na północ od Wejdyk, również na zachodniej stronie jeziora, znajduje się wieś Notyst Wielki. Dalej do półwyspu Pazdur rozdzielającego jeziora nie ma już wsi. Na wschodnim brzegu Jeziora Ryńskiego (na Półwyspie Mrówki) znajduje się wieś Mrówki, a dalej(w kierunku Rynu) wieś Rybical. Do północnego krańca Jeziora Ryńskiego wpływa woda z położonego wyżej Jeziora Ołów. Woda płynie podziemnym kanałem, który został wybudowany przez Krzyżaków. Kanał zaopatrywał w wodę zamek w Rynie, a przy wylocie kanału do Jeziora Ryńskiego znajdował się młyn wodny.
Jezioro posiada niezwykle urozmaiconą linię brzegową. Na obszarze zbiornika spotkać można liczne zatoczki, cyple i półwyspy. Najpopularniejsza jest Zatoka Rumianek, która jest nazywana mazurskim fiordem. Obrzeża jeziora są wysokie i strome( w większości pokryte polami uprawnymi lub obszarami leśnymi). Dostęp do brzegów jeziora jest z tego powodu w pewnych miejscach utrudniony.
Do jeziora przylegają trzy wsie- Rybical, Wejdyki i Mrówki. W rejonie otaczającym jezioro zlokalizowane są trzy ośrodki wczasowe, dziewięć pól namiotowych oraz pojedyncze domki rekreacyjne.
Zbiornik wodny jest wykorzystywany szczególnie do celów rekreacyjnych. Przez jezioro przebiega szlak Żeglugi Mazurskiej. Zapewnia on połączenia między Rucianem- Nidą, Mikołajkami, Giżyckiem i Węgorzewem. Jezioro ma do zaoferowania w charakterze rekreacyjnym bardzo wiele- od uroczych, leśnych zakątków do jednych z najwygodniejszych na Mazurach przystani.
Niewątpliwą atrakcją dla żeglarzy są dwie wąskie i długie zatoki- Mrówczańska na południu i Rominek na po przeciwnej stronie(na północy) oraz kilka wysp, które świtnie dopełniają wygląd zbiornika. W porcie(przy pomostach) doprowadzona jest woda i prąd, a cumować może jednocześnie aż 60 jachtów. Wędkarze często wybierają to miejsce, ponieważ miejsce samego jeziora, jak i warunki przyrodnicze, w których żyją ryby dają im dobre warunki do łowienia. Latem tafla zbiornika zamienia się w raj dla fanów sportów wodnych(uprawianie windsurfingu, kitesurfingu, skutery wodne oraz niemalże wszystko, o czym dusza zamarzy). Ryńskie nabrzeże jest uwielbiane przez turystów z powodu nowej promenady z ławeczkami, stylowymi latarniami, wiatami oraz przede wszystkim-bajecznym widokiem na taflę jeziora.
Oprócz atrakcji związanych z wodą okolica zapewnia dodatkowe doznania. Mamy możliwość zwiedzenia wiatraka holenderskiego, młyna wodnego w Rynie. Największą atrakcją jest zwiedzenie starego zamku krzyżackiego, który przywołuje wspomnienia i historię dawnych lat. Zamek ten jest drugim, co do wielkości, zamkiem Krzyżaków w Polsce, dlatego wart jest uwagi. Ryńskie Centrum Kultury stwarza możliwość do zobaczenia ciekawych zbiorów muzealnych dotyczących historii miasta. Przechodząc naokoło jeziora możemy się spotkać z dziwnymi nasypami czy ruinami, które są ruinami bunkrów zarówno z I i II wojny światowej. Warto również zajrzeć do odrestaurowanego młyna z XIX wieku, gdzie nie tylko można dobrze zjeść, lecz także zrobić zakupy w sklepie z wyrobami regionalnymi, co może być wyjątkową pamiątką dla bliskich.
Jezioro jest niestety bezpośrednim odbiornikiem ścieków z nowoczesnej i rozbudowanej oczyszczalni ścieków w Rynie. Ścieki odprowadzane są po oczyszczeniu biologiczno- chemiczno- mechanicznym w ilości 326 m³/dobę. Na podstawie przeprowadzonych badań jezioro zostało zakwalifikowane do trzeciej kategorii czystości z powodu zanieczyszczeń ściekami z miasta Ryn. Rynnowy charakter zbiornika sprzyja silnym ubytkom tlenowym w okresie letnim, a cechy korzystne jeziora zostały zastąpione przez wieloletnie zanieczyszczenia ściekami.
Zbiornik zasilany jest wodami sześciu dopływów, największy z nich to dopływ z Jeziora Notyst o przepływie chwilowym 154 (litrów na sekundę) wiosną i 31 (litrów na sekundę) latem. Jakość wód dopływowych nie przekracza norm II klasy. Pozostałe cieki nie miały wpływu, poza rowem płynącym przez Wejdyki, gdzie ilość fosforanów wiosną osiągały normy III klasy i dopływem z jeziora Ołów, którego stan sanitarny latem obniżał się do norm II klasy, lecz pozostałe parametry nie przekraczały I klasy. Ścieki oraz brudne dopływy wpływają na jakość wody, która z ich powodu nie jest najczystsza.
Na terenie gminy Ryn występuje kilka obszarów chronionych ze względu na specjalne warunki panujące w tym miejscu. Wyróżniamy: Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 oraz Obszar chronionego krajobrazu, które mają na celu zachować szczególną ostrożność o naturalny krajobraz oraz brak rozwoju w przemyśle i rolnictwie form uciążliwych dla środowiska. Tereny wokół zbiornika wodnego cechuje umiarkowanie wysokie bogactwo różnorodności biologicznej i krajobrazowej.
O bogactwie przyrodniczo-krajobrazowym gminy świadczy fakt objęcia znacznych terenów ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody. Dominującym typem gleb są brunatne właściwe, wytworzone z różnych skał zasobnych w węglan wapnia. Szatę roślinną stanowią w szczególności tereny leśne. Na terenach wokół jeziora występują siedliska borowe i olesy. Wyspy na Jeziorze Ryńskim są świetnym miejscem dla ptactwa wodnego i kormoranów, które zajmują dość duży teren wysepek. Wędkarze najczęściej spotykają w swoich sieciach leszcza, sandacza, szczupaka, miętusa oraz okonia.
Autor: Eliza Ziółek
