Poronin to malownicza wieś podhalańska położona w południowej części województwa małopolskiego, powiecie tatrzańskim, w gminie Poronin. Integralnymi częściami tej wypoczynkowej miejscowości są Jesionkówka i Kośne Hamry oraz dwa przysiółki: Majerczykówka i Stasikówka. Sąsiaduje z kilkoma podhalańskimi miejscowościami: Białym Dunajcem (od północy), Zakopanem (od południa), Suchem (od zachodu), Bukowiną Tatrzańską i Gliczarowem (od wschodu).
Położenie u zbiegu dwóch potoków górskich Porońca i Zakopianki oraz u stóp Tatr, na wysokości 740-800 m n.p.m. dodaje jej atrakcyjności. Panujący w Poroninie ostry klimat łagodzi całkiem pokaźne nasłonecznienie. Na gminę Poronin składa się 8 sołectw: Bustryk, Małe Ciche, Murzasichle, Nowe Bystre, Suche, Stasikówka, Poronin oraz Ząb i jest doskonałą bazą wypadową do oddalonego o 7 km Zakopanego. Przez wieś przebiega droga krajowa nr 47 – zakopianka, która łączy Kraków z Zakopanem oraz linia kolejowa. W związku z tym brak samochodu nie jest w stanie przeszkodzić nam w spędzeniu kilku dni w górach.
Geneza nazwy „Poronin” nie jest znana. Pierwszy raz użyto jej w 1254 roku w odniesieniu do rzeki. Jednak pierwsze wzmianki o miejscowości pojawiły się ok. 1624 roku. Istnieje również legenda, że wieś otrzymała nazwę „Poronin”, gdyż zginął tutaj w tragicznym wypadku upragniony syn królowej Bony. Jednak informacje te nigdy nie zostały potwierdzone.
Poronin jest położony po drugiej stronie Zakopanego, więc dotarcie do Tatrzańskiego Parku Narodowego wiąże się ze skorzystaniem z busa lub taksówki. Najbliższe wejścia do TPN to:
– Cyrhla (7,6 km z centrum Poronina)
– Kuźnice (8,4 km z centrum Poronina)
– Jaszczurówka / Wylot Doliny Olczyskiej (8,4 km z centrum Poronina)
– Brzeziny / wylot Doliny Suchej Wody Gąsienicowej (9,7 km z centrum Poronina)
– Zazadnia / wylot Doliny Filipka (14,6 km z centrum Poronina)
Inną ciekawą alternatywą mogą być wycieczki rowerowe z centrum Poronina, dzięki nim możemy odwiedzić:
- Harendę – Zakopane – Kościelisko – Gubałówkę – Ząb – i powrócić do Poronina przez Suche;
- Biały Dunajec – Dolny i Górny Gliczarów – następnie możemy wrócić do Poronina przez Bukowinę Tatrzańską; lub wybrać się na południe do Małego Cichego – Murzasichla – i Zakopanego.
Jak widać w tej malowniczej gminie czekają na nas same fascynujące wycieczki w Tatry oraz po malowniczych terenach Pasma Gubałowskiego, które pozwolą nacieszyć się pięknem tutejszej przyrody.
W Poroninie znajdziemy zabytkowe domy góralskie w tym m.in. „Dom orłów”, Willa „Stryjnia Podhalańska, Kościół pw. św. Marii Magdaleny, nieużywana skocznia narciarska o punkcie konstrukcyjnym K30, zamknięta w latach 80-tych XX wieku. Fani narciarstwa nie zawiodą się. Na terenie wsi znajduje się Wyciąg u Gruloka. Jest to wyciąg orczykowy z 250-cio metrową trasą. Osoby początkujące lub te chcące poprawić swoje mogą to zrobić na stoku w szkółce narciarskiej z profesjonalnymi instruktorami. Jednak jeżeli to dla nas za mało warto wybrać się na narty do sąsiednich ośrodków – Zakopanego, Bukowiny Tatrzańskiej oraz Białki Tatrzańskiej. Dodatkowo zimą tutejsze pensjonaty oferują turystą różne ciekawe atrakcje tj. kuligi oraz ogniska z grzańcem i kiełbaskami.
Na stałe Poronin zamieszkuje ok. 3500 mieszkańców. W sezonie liczba turystów sięga ok. 5 tysięcy. Region Podhala charakteryzuje żywy folklor góralski, który powstał w wyniku syntezy naszej ludowej kultury polskiej z elementami słowackimi, madziarskimi i bałkańskimi oraz karpackimi. Doskonale zachowana gwara góralska zaskakuje wszystkie osoby przybywające w tutejsze tereny. Dodatkowo wspaniale zachowało się pasterstwo góralskie, bowiem do dziś górale wypasają owce w Tatrach i na terenach otaczających Tatrzański Park Narodowy.
Natomiast muzyka i taniec góralski wprawią w wesoły nastrój każdego turystę. Tradycyjna kapela góralska składa się z instrumentów smyczkowych: I skrzypce (wiodą prym) , II skrzypce (sekund) i basy – rodzaj małej wiolonczeli, które akompaniują. Strój górali jest podobny w całych Karpatach. Mężczyźni noszą obcisłe, jasne haftowane spodnie, białe koszule zapinane pod samiuśką szyją spinkami, skórzane serdaki lub białe cuchy. Na głowie mają kapelusz z okrągłym rondem, którego główka jest otoczona paskiem z naszytymi muszelkami, na nogach kierpce, wiązane wokół łydek. Strój kobiecy składa się z ozdobnej sukni o jednolitych kolorach, fartuszka, jasnej bluzki, haftowanego serdaka, jednokolorowej chusty na głowę oraz kierpców. W końcu XIX w. pod wpływem mody strój kobiecy upodobnił się do krakowskiego: wprowadzono kolorową spódnicę w kwiaty, podobnie jak chusta szytą przeważnie z „tybetu”, gorset wyszywany cekinami, kierpce zostały zastąpione przez sklepowe buty. Strój góralski na terenie Podhala zakłada się przy okazjach świąt kościelnych, uroczystościach rodzinnych oraz podczas występów zespołów regionalnych.
Górale należą do jednej z najbardziej wierzących, katolickich grup w Polsce. Swój podziw dla Świętego Jana Pawła II wyrażają na każdym kroku – śpiewając i tworząc różne pieśni oraz piosenki. Często przepełnione wspaniałą gwarą góralską i miłością do osoby Ojca Świętego. Będąc w Poroninie warto podjechać i zobaczyć Sanktuarium na Krzeptówkach z pomnikiem Jana Pawła II, pomnik Jana Pawła II przy Księżówce oraz o szlak papieski w Dolinie Chochołowskiej.
Istnieją przypuszczenia, że teren obecnego centrum gminy był we wczesnym średniowieczu wielką polaną wypasową, a konkretniej przysiółkiem Białego Dunajca, o nazwie Bańkówki. Od 1620 roku Poronin jest odrębną wsią. W 1806 powstała tu pierwsza kaplica, a dwadzieścia siedem lat później wybudowano parafię z kościołem. W 1813 roku w tej malowniczej miejscowości założono zakład, w którym wyrabiano kosy i lemiesze o nazwie Kuźnia Poroniańska. Stąd część wsi nazywa się Kośne Hamry. Jednak już początkiem XIX w. ta podhalańska wieś była lubianym i uznawanym letniskiem. Przyjeżdżali do niej znani Polacy tj. Jan Matejko, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leon Wyczółkowski, Jan Kasprowicz, Władysław Orkan, Leopold Staff oraz Włodzimierz Lenin. W 1947 roku w miejscu gdzie znajduje się karczma Gutów-Mostowych stworzono Muzeum Lenina, które zlikwidowano w 1990, a pomnik który postawiono w 1966 roku obalono. Dzisiaj w tym samym budynku znajduje się Gminny Ośrodek Kultury. Przez lata Poronin był stolicą gminy. W 1977 włączono go do Gminy Tatrzańskiej, jednak siedemnaście lat później ponownie utworzono Gminę Poronin.
W Poroninie turyści mogą nocować w jednym ze 110 zarejestrowanych obiektów noclegowych. Czekają na nich pokoje gościnne, domy wypoczynkowe, wille, pensjonaty, hotele oraz apartamenty. Każdy znajdzie coś dla siebie. Osoby nastawione na zwiedzanie powinny skorzystać z oferty pokoi gościnnych, natomiast na bardziej wymagających czekają hotele z ofertą SPA. Będąc w górach warto spróbować regionalnego jedzenia oferowanego przez tutejsze karczmy lub regionalne restauracje. Fani pizzy również znajdą smaki odpowiednie dla siebie. W Poroninie nie brakuje sklepów spożywczych. Znajduje się tutaj oddział poczty, bankomat PKO BP, apteka oraz Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Chcąc dojechać do pobliskich miejscowości m.in. Zakopanego, Zębu, Murzasichle należy skorzystać z komunikacji prywatnymi autobusami.
Podsumowując jeżeli planujemy wypoczynek w Poroninie oprócz górskich wycieczek, malowniczych widoków powinniśmy zobaczyć zabytkowy „Dom orłów”, Willę „Stryjnia Podhalańska, Kościół pw. św. Marii Magdaleny oraz nieużywaną skocznię narciarską. W okolicach 22 lipca odbywa się tutaj „Poroniańskie Lato”, czyli największa impreza kulturalna w Gminie Poronin. Obchody wzbogacają wystawy, koncerty, występy zespołów regionalnych, konkursy, parady, kiermasz twórców ludowych, festyn i zabawa taneczna. W sierpniu ciekawą imprezą jest Dzień Misia, Miodu i Bartników, który zasługuje na miano prawdziwej uczty dla smakoszy tego złotego i pysznego produktu wytwarzanego przez pszczoły. W ramach świętowania odbywają się różne kiermasze, akcje krwiodawstwa, konkursy, koncerty oraz potańcówka.
Jedno jest pewne – każdy znajdzie w górach coś dla siebie bez względu na porę roku.
Autor tekstu: Karolina Feldy
ODLEGŁOŚCI:
6,1 km – do centrum Zakopanego
8,0 km – do najbliższego wejścia na teren TPN
16,5 km – do granicy ze Słowacją (Łysa Polana)
