Kuchnia podlaska charakteryzuje się kalorycznością oraz niesamowitym smakiem, na który wpłynęła mieszanka kultur wraz z mnogością tradycji kulinarnych. Województwo podlaskie do rozpoczęcia II wojny światowej zamieszkiwali Polacy, Białorusini, Żydzi, Niemcy, Litwini, Romowie, Rosjanie, Macedończycy oraz Ukraińcy. To połączenie kultur wzbogaciło kuchnię podlaską o nowe przysmaki. Potrawy, które pojawiły się w tamtym okresie po dzień dziś są uznawane za symbol tego regionu.
Dzięki Litwinom Podlasie słynie z kartaczy – czyli potrawy z ziemniaków przypominającej polskie pyzy, chłodnika po litewsku, soczewiaków – pierogów z soczewicą, kindziuka – wędliny, kumpiaka – solonej, podsuszonej szynki oraz sękacza – ciasta przypominającego pień drzewa. Rosjanom zawdzięczają bliny – drożdżowe naleśniki i kwas chlebowy. Kuchnia tatarska pozostawiła po sobie: pierekaczewnik – ciasto wielowarstwowe z mięsem lub serem, czebureki – pierogi z mięsem i kołduny – czyli pierożki nadziewane surowym mięsem z duszoną cebulą i czosnkiem. Dodane do rosołu stają się ucztą dla podniebienia. Po Niemcach „odziedziczyli” kiszkę ziemniaczaną. Natomiast po Żydach babkę ziemniaczaną przygotowywaną ze startych ziemniaków z kawałkami kiełbasy, szynki, cebuli i przypraw oraz białas – czyli drożdżówkę z cebulą posypaną makiem. Najbardziej kaloryczną kuchnię mieszkańcy Podlasia zawdzięczają Białorusinom – wareniki, pierogi: z mięsem, serem, z grzybami oraz na słodko np. z jagodami oraz placki ziemniaczane. Macedończycy pozostawili po sobie białys, czyli biały, musujący napój z kaszy jaglanej.
Inną odsłoną kuchni podlaskiej są smakowite dania z ryb. Na uwagę zasługuje wędzona sieja, sielawa z odrobiną soku z cytryny oraz lin w sosie śmietanowym. Nie można zapomnieć o białostockim śledziku, który jest wizytówką województwa Podlaskiego. Inną promowaną potrawą tych terenów jest wyrabiany na zakwasie ciemny chleb, który piecze się na liściu chrzanu. Znanymi specjałami są również przetwory z grzybów oraz miody. Latem warto skusić się na schłodzone piwo „Żubr” lub „Łomża”. Trunki te są jasne pełne i pasteryzowane. Warzy się je na skraju obecnych terenów Puszczy Białowieskiej.
W konkursach – Podlaska Marka Roku i „Teraz Polska” zwyciężyło kilka przysmaków podlaskich m.in. kiełbasa biebrzańska, kwas chlebowy, kindziuk, ser koryciński, miód Lipiec Białowieski, szynka puńska, karp pieczony z borowikami, kumpiak, twaróg hajnowski, nalewka “biebrznięta” oraz kołduny tatarskie. Zwiedzając tamtejsze tereny warto zaopatrzyć się w te regionalne produkty. Jeżeli wybierzemy się na Podlasie na przełomie lipca i sierpnia warto wybrać się Jarmark Żubra w Hajnówce. Ta impreza przybliży nam multikulturalizm oraz zwyczaje regionu Puszczy Białowieskiej.
Chcąc bliżej poznać podlaską kuchnię warto zapisać się na warsztaty kulinarne organizowane przez Wigierski Park Narodowy. W wielu gospodarstwach agroturystycznych można skorzystać z oferty warsztatów wypieku chleba, przetwórstwa mleka, przygotowywania kartaczy oraz uczty z regionalnymi potrawami. Zainteresowanie podlaską kulturą, kuchnią i tradycją rośnie z każdym rokiem. Dlatego coraz chętniej organizuje się imprezy, które przybliżają tą tematykę. Od 2010 roku istnieje Białostocki Szlak Kulinarny będący inicjatywą Urzędu Miejskiego w Białymstoku, w ramach którego powołano Klub białostockiego smakosza.
Autor tekstu: Karolina Feldy
